Đứng trước một nhà sách với hàng trăm, thậm chí hàng ngàn đầu sách tiếng Anh cho bé, ba mẹ có bao giờ cảm thấy bối rối không biết nên bắt đầu từ đâu? Chọn sách quá khó sẽ làm con nản lòng, chọn sách quá dễ lại không mang lại hiệu quả. Đây là một trăn trở chung của rất nhiều phụ huynh trên hành trình đồng hành cùng con chinh phục ngôn ngữ mới. Hiểu được điều đó, bài viết này sẽ giúp ba mẹ dễ dàng chọn lựa những cuốn sách phù hợp nhất với từng giai đoạn phát triển của con.
Hướng dẫn chi tiết cách chọn sách tiếng Anh cho bé theo từng độ tuổi
Giai đoạn 1: Sách tiếng Anh cho bé từ 0-3 tuổi – Kích thích các giác quan
Ở giai đoạn sơ sinh đến 3 tuổi, não bộ của bé phát triển như một miếng bọt biển, hấp thu mọi thứ qua các giác quan: nhìn, nghe và chạm. Khả năng tập trung của bé còn rất ngắn, vì vậy mục tiêu chính không phải là học từ vựng, mà là tạo ra một môi trường ngôn ngữ vui vẻ và khơi dậy sự tò mò.
Đặc điểm phát triển của bé:
- Học hỏi chủ yếu qua các giác quan.
- Thị giác bị thu hút bởi các hình ảnh to, rõ nét, màu sắc tương phản cao.
- Khả năng tập trung ngắn, dễ bị phân tâm.
- Thích thú với âm thanh và các hoạt động tương tác vật lý.
Các loại sách phù hợp:
- Sách bìa cứng (Board Books): Đây là lựa chọn hàng đầu. Sách được làm từ giấy ép dày, bo tròn các góc, giúp bé tha hồ cầm nắm, quăng quật mà không lo hỏng sách hay gây nguy hiểm. Nội dung thường chỉ là một hình ảnh lớn (quả táo, con chó…) kèm một từ duy nhất.
- Sách vải (Cloth Books): Với chất liệu mềm mại, an toàn và có thể giặt sạch, sách vải là người bạn thân thiết của các bé sơ sinh. Nhiều cuốn sách vải còn tích hợp các chi tiết sột soạt, gương nhỏ an toàn hay các mẩu vải khác chất liệu để kích thích đa giác quan.
- Sách chạm và cảm nhận (Touch-and-Feel Books): Những cuốn sách này cho phép bé dùng tay để cảm nhận bộ lông mềm của chú cừu, bề mặt nhám của thân cây hay sự lấp lánh của ngôi sao. Hoạt động này giúp kết nối từ vựng với trải nghiệm thực tế một cách mạnh mẽ.
- Sách âm thanh (Sound Books): Khi bé nhấn nút, sách sẽ phát ra tiếng kêu của động vật, tiếng còi xe… giúp bé liên kết hình ảnh, từ ngữ và âm thanh một cách sống động.
Tham khảo thêm: Bí quyết giúp bé học đánh vần tiếng Anh tự nhiên, dễ nhớ
Giai đoạn 2: Sách cho bé từ 3-6 tuổi – Nuôi dưỡng trí tưởng tượng
Đây là độ tuổi để phát triển ngôn ngữ. Bé bắt đầu hiểu các câu chuyện đơn giản, trí tưởng tượng bay cao và khả năng ghi nhớ đáng kinh ngạc. Bé có thể thuộc lòng những câu chuyện yêu thích và rất thích thú với các giai điệu có vần.
Đặc điểm phát triển của bé:
- Trí tưởng tượng phong phú, thích các câu chuyện kỳ ảo.
- Bắt đầu hiểu được cốt truyện có trình tự: mở đầu, diễn biến, kết thúc.
- Khả năng tập trung tốt hơn, có thể ngồi nghe hết một câu chuyện ngắn.
- Nhạy cảm với vần điệu và sự lặp lại trong ngôn ngữ.
Các loại sách phù hợp:
- Sách tranh có cốt truyện (Picture Books): Những câu chuyện về tình bạn, gia đình, những cuộc phiêu lưu nhỏ của các nhân vật động vật luôn có sức hút đặc biệt. Hình ảnh minh họa không chỉ làm đẹp mà còn đóng vai trò kể chuyện, giúp bé hiểu nội dung ngay cả khi chưa biết hết từ vựng.
- Sách có vần điệu (Rhyming Books): Các câu chuyện được viết dưới dạng thơ hoặc các câu có vần điệu giúp bé dễ bắt chước và ghi nhớ. Cấu trúc lặp đi lặp lại tạo ra sự quen thuộc, giúp bé cảm thấy tự tin hơn.
- Sách khái niệm (Concept Books): Đây là lúc giới thiệu sâu hơn về bảng chữ cái (Alphabet books), số đếm, màu sắc, hình dạng qua các câu chuyện và hình ảnh sinh động.
- Sách lật mở (Lift-the-Flap Books): Yếu tố bất ngờ khi lật một miếng bìa lên để khám phá điều gì ẩn sau đó luôn khiến các bé ở độ tuổi này vô cùng thích thú.
Tham khảo thêm: Học tiếng Anh không nhàm chán: Bí quyết chỉ có tại Thần Đồng
Giai đoạn 3: Sách cho bé từ 6-10 tuổi – Xây dựng kỹ năng đọc độc lập
Khi bước vào tiểu học, nhiều bé bắt đầu hành trình tự mình đọc những con chữ đầu tiên. Các em cần những cuốn sách đủ hấp dẫn để duy trì động lực, nhưng cũng cần được thiết kế phù hợp để không cảm thấy quá sức.
Đặc điểm phát triển của bé:
- Bắt đầu đọc độc lập hoặc với sự trợ giúp.
- Tò mò về thế giới thực, khoa học, lịch sử.
- Có thể theo dõi các cốt truyện phức tạp hơn, với nhiều nhân vật hơn.
- Phát triển sở thích cá nhân rõ rệt.
Các loại sách phù hợp:
- Sách đọc theo cấp độ (Leveled Readers): Đây là công cụ không thể thiếu. Các bộ sách này được phân chia khoa học theo từng cấp độ, kiểm soát lượng từ vựng và độ phức tạp của cấu trúc câu, giúp bé tiến bộ một cách vững chắc mà không bị choáng ngợp.
- Truyện có chương ngắn (Early Chapter Books): Là bước chuyển tiếp hoàn hảo từ sách tranh sang tiểu thuyết, những cuốn sách này được chia thành các chương ngắn, chữ nhiều hơn nhưng vẫn có hình ảnh minh họa xen kẽ để giữ chân độc giả nhí.
- Sách kiến thức (Non-fiction for Kids): Hãy tìm những cuốn sách tiếng Anh cho bé về chủ đề mà con yêu thích: khủng long, vũ trụ, các loài động vật biển, cơ thể người… Việc học tiếng Anh qua chủ đề mình đam mê sẽ hiệu quả hơn gấp nhiều lần.
- Truyện tranh (Comics): Đừng coi thường truyện tranh! Với các đoạn hội thoại ngắn và hình ảnh sống động, truyện tranh giúp bé học ngôn ngữ giao tiếp đời thường một cách tự nhiên và vui vẻ.
Xem thêm: Top 10 truyện tiếng Anh cho bé giúp con học vui hơn
Giai đoạn 4: Sách cho bé từ 10-14 tuổi – Đọc sâu và phát triển tư duy
Ở lứa tuổi tiền thiếu niên và thiếu niên, các em đã là những người đọc tự tin. Sách không chỉ còn là công cụ học ngôn ngữ, mà đã trở thành phương tiện để các em khám phá thế giới, khám phá bản thân và phát triển tư duy phản biện.
Đặc điểm phát triển của bé:
- Kỹ năng đọc thành thạo.
- Có khả năng phân tích các vấn đề phức tạp, các tầng ý nghĩa của câu chuyện.
- Hình thành quan điểm, chính kiến cá nhân.
- Quan tâm đến các vấn đề xã hội, tình bạn, phiêu lưu.
Các loại sách phù hợp:
- Tiểu thuyết thiếu niên (Novels): Các thể loại kinh điển như phiêu lưu, kỳ ảo (fantasy), khoa học viễn tưởng, trinh thám sẽ mở ra một thế giới ngôn ngữ và tưởng tượng rộng lớn cho các em.
- Tiểu thuyết đồ họa (Graphic Novels): Với nội dung sâu sắc không kém tiểu thuyết chữ nhưng được thể hiện qua hình ảnh nghệ thuật, đây là lựa chọn tuyệt vời cho cả những em ham đọc và những em hơi “ngại” chữ.
- Sách tiểu sử (Biographies): Những câu chuyện về cuộc đời của các nhà khoa học, nghệ sĩ, nhà lãnh đạo truyền cảm hứng sẽ giúp các em có thêm động lực và hình thành nhân cách.
- Sách kỹ năng (Skill-based Books): Sách hướng dẫn lập trình, vẽ, làm phim… bằng tiếng Anh giúp các em kết hợp việc học ngôn ngữ và phát triển sở thích cá nhân.
Tham khảo thêm: Top 10 phim hoạt hình tiếng Anh tốt nhất cho bé từ 3 – 14 tuổi
Sách là nền tảng, môi trường thực hành là chìa khóa thành công
Việc cẩn thận lựa chọn những cuốn sách tiếng Anh cho bé phù hợp với từng độ tuổi là một sự đầu tư vô giá của ba mẹ, là bước đệm quan trọng giúp con có một khởi đầu thuận lợi và đầy hứng thú. Sách cung cấp cho con từ vựng, cấu trúc ngữ pháp và những ý tưởng tuyệt vời.
Tuy nhiên, kiến thức từ sách chỉ thực sự trở nên sống động và hữu ích khi được con vận dụng trong thực tế. Để con có thể giao tiếp lưu loát, phản xạ nhanh nhạy và phát âm chuẩn xác, con cần một môi trường tương tác thường xuyên, nơi con được thực hành, được mắc lỗi và được sửa lỗi một cách tận tình bởi các giáo viên có chuyên môn cùng với bạn bè đồng trang lứa.